SEVESO III, edo nola EBk ondo egiten dituen etxeko lanak istripu industrialak murrizteko

2005 eta 2018 artean, Europar Batasunaren esparruan gai arriskutsuekin gertatutako industria-istripu larrien kopurua batez beste 25 istripu baino gutxiagora jaitsi zen urteko. Adierazle hori funtsezkoa da Zuzentarauaren eraginkortasuna neurtzeko eta EBko estatu kideak zuzentaraua betetzen ari diren ebaluatzeko. Eta hori ondo egiten ari da.

2012tik indarrean dagoen SEVESO III Zuzentarauaren ezarpena ebaluatzen duen azken txostenak emandako datuek hori berresten dute. Istripu larrien guztizko kopuruak joera egonkorra du, Zuzentarauak estalitako establezimenduen kopuruak gora egin duen arren – ia 12.000 instalazio Europa osoan –, eta horien eragina gero eta txikiagoa da.

Azterlan horren arabera, EBko estatu kideak hobeto ari dira ezartzen Zuzentarauaren xedapenak, aurreko urteetan jakinarazitako datuekin alderatuta. Horrela, 2000-2018 aldian 518 istripu gertatu dira eta horietatik % 85 (442) larritzat jo dira. 2005-2018 aldian, batez beste 22,7 istripu erregistratu dira urtean eta horien eragina gero eta txikiagoa da, erregistratutako azken hiru urteetan baieztatzen den bezala.

2000-2018 aldian VI. eranskineko irizpideetako bat gutxienez betetzen duten istripu larrien kopurua.

Datu horiek, Seveso III Zuzentarauak istripu larrien maiztasunaren murrizketan nabarmen laguntzen duela erakusten dute. Izan ere, araudi hori erreferentetzat jotzen da industria-istripuen politikan, eta eredu bat izan da herrialde askotako industria-legediarentzat.

Larrialdi-planak

Seveso III. Zuzentarauko xedapenen aplikazioan ia eremu guztietan hobekuntza bat egon dela erakusten du azterketak. Kanpoko larrialdi-planen kasuan ere horrela izan da: goi-mailako establezimenduen % 91k Kanpoko Larrialdi Plana zuten aztertutako aldia amaitzean. % 4k ez zuen Kanpoko Larrialdietarako Planik, ez baitzen bat egiteko baldintza aplikatzen; % 5ek, berriz, ez zuen araua betetzen. Hala ere, horrek esan nahi du aldi hori hobetu egin dela; izan ere, aldi horretan, goi-mailako establezimenduen % 12k ez zuen Kanpoko Larrialdietarako Planik.

Hala ere, istripu bakar bat gehiegi da. Horregatik, ahalegin handiagoa egin behar da prebentzioa hobetzeko. Horrela, EBk estatuekin duen lankidetza indartuko du industria-istripuen prebentzioa hobetzeko. Adibidez, Seveso III Zuzentarauaren eta Batasuneko Babes Zibilerako Mekanismoaren arteko sinergiak garatuko ditu, istripuen prebentzioa, prestakuntza eta erantzuna hobetzeko.

Babesa lanean

Ekintza horiek, gainera, laneko osasuna eta segurtasuna indartzeko Europak hartutako konpromisoaren barruan sartzen dira. 2021aren erdialdera gauzatu zen asmo hori, 2021-2027 laneko osasunaren eta segurtasunaren arloan EBren esparru estrategikoa onartuta. Esparru horrek Europako 170 milioi langile inguru babesteko jarduera-ildo nagusiak eguneratuko ditu.

EBren esparru estrategikoak hiru helburu ditu:

• Lan-mundu berriko aldaketei heltzea: trantsizio digital eta ekologikoak, telelanak edo deskonexiorako eskubideak sortutako erronkak.
• Laneko istripuen eta gaixotasunen prebentzioa hobetzea: “zero ikuspegiko” ikuspegia, EBko lanarekin lotutako heriotzak ezabatzeko.
• Balizko osasun-krisien aurreko prestakuntza indartzea: COVID-19ak agerian utzi du beharrezkoa dela larrialdi-planak eta koordinazio-mekanismoak izatea osasun publikoko eta laneko segurtasuneko agintarien artean.

Ildo horretan, Europako Batzordeak substantzia horien esposiziotik eratorritako gaixotasunei aurre egiteko produktu kimiko arriskutsuei buruzko EBren arauak ere eguneratuko ditu. REACH Erregelamendua berrikusi eta sinplifikatuko du, «Substantzia bat, ebaluazio bat» ikuspegiarekin, langileen babesa bermatzeko.Azken hamarkadetako aurrerapenak gorabehera – Europar Batasunean lan-istripu hilgarriak % 70 inguru murriztu ziren 1994 eta 2018 artean –, urtean 200.000 langile inguru hiltzen dira lanarekin lotutako gaixotasunen ondorioz.

Laneko osasunaren eta segurtasunaren arloko esparrua eguneratzeak, erakundeak langileen babesaren inguruan kontzientziatzen eta mobilizatzen laguntzeaz gain, prebentzio txarraren ondoriozko osasun-kostuak murrizten lagunduko du.