E-Fuela: erregai sintetikoak eta horien egitekoa mugikortasun iraunkorrerako trantsizioan
E-fuel bezala ere ezagutzen diren erregai sintetikoak etorkizun handiko irtenbide errealista dira mugikortasun iraunkorraren erronkei aurre egiteko; izan ere, barne-errekuntzako ibilgailuetan erabiliz gero, emisioak murriztu eta iraunkortasun energetikoa hobetuko dira.
Mugikortasun erabat elektrikoa lortzeko beharrezkoak diren logistika eta azpiegiturak garatzen eta hedatzen diren bitartean, e-fuelak, epe labur eta ertainera, benetako irtenbide gisa aldarrikatzen ari dira. Izan ere, erregai sintetikoek propietate fisiko-kimikoak dituzte, erregai fosil konbentzionalekin aldera daitezkeenak. Gainera, modu jasangarrian ekoizteaz gain, atmosferan ez dute CO₂ gehitzen, eta jada sortutako hornidura-azpiegiturak aprobetxatzen dituzte, karbono-aztarna osoa are gehiago murriztuz.
Era berean, erregai sintetikoak elektrifikazio-teknologiekin konbinatuta ere erabil daitezke; adibidez, ibilgailu hibridoak. Sinbiosi horri esker, pixkanakako trantsizioa lor daiteke energia-ekonomia garbi eta berriztagarri batera, eta industria kimikoa horretan laguntzen ari da dagoeneko.
Baina garrantzitsuena da ekoerregai horiek tradizionalak baino askoz ere garbiagoak direla. Lehengai alternatiboak eta berriztagarriak bakarrik erabiltzen dituzte fabrikatzeko. Oinarria ez da petrolioa, ezta haren deribaturik ere, baizik eta hidrogenoa (H2) eta karbono-dioxidoa (CO2) bezalako iturrietatik sortzen dira.
CO2 sortzen duten industria-instalazioetatik lortzen da (adibidez, findegi bat edo altzairutegi bat) eta hidrogeno berdea ur-konposatuak (H20) bereiziz, energia berriztagarriaren bidez elikatutako elektrolisi-prozesuaren bitartez.
Prozesu horiek zero isuri garbiko erregai sintetikoak ekoizteko aukera ematen dute. Prozesu hori guztia hemen ikus dezakezu laburtuta:
INFOGRAFIA: Erregai sintetiko neutroak fabrikatzeko prozesua
Euskadi: aitzindariak e-fuelean
Euskadiko industria, mugikortasun iraunkorrerako erregai sintetikoek duten garrantziaz jabetuta, horiek garatzen eta ekoizten aritu da. Gaur egun, erregai horien produkzioa errealitate izatetik gertu dago Euskadin.
Petronor, Repsolen euskal enpresa, Espainian erregai sintetikoak fabrikatuko dituen lehen lantegia eraikitzen ari da Bilboko Portuan. Era horretan, EAEko industria kimikoa aitzindaria izango da teknika horretan, e-fuelean espezializatutako munduko instalazio handienetako bat baitu. Ezbairik gabe, industria kimikoaren mugarri historikoa izango da.
Hori lortzeko, 200 milioi euro inguru inbertitu dira lantegi horren eraikuntzan, eta 2026an abian jartzea aurreikusten da. Egunean 8.000 litro erregai inguru fabrikatuko ditu, eta, hasieran, urteko 2.000 tonatik gorako eta 18.000 barril inguruko gaitasuna izango du.
Behin erabat operatibo dagoela, instalazioa aitzindarietako bat izango da mundu-mailan e-fuela ekoizten, eta soilik hidrogeno berdea eta CO2 erabiliko ditu lehengai gisa. CO₂ zuzenean lortuko da Petronorrek Muskizen duen findegiak sortutako emisioetatik.
Petronorrek badu jada martxan 2,5 MW-ko lehen elektrolizagailua. Horrek hidrogeno berriztagarria hornitzen du bere instalazioen barruan industrian erabiltzeko eta hurbil dagoen Abanto Zierbenako Parke Teknologikorako. Datozen urteetan, beste bi elektrolizagailu izatea aurreikusten da, 10 MW eta 100 MW-ko ahalmenekoak.
E-fuelak ekoiztea erronka teknikoa ez ezik, erronka logistikoa ere bada. EAE, bere ehun logistikoarekin eta kokapen estrategikoarekin, prest dago horri aurre egiteko. Exolum bezalako enpresa liderrek erronka horri aurre egiteko bidea errazten dute, erregai sintetikoen ekoizle nagusietako bat izatearen aukera estrategikoa eskaintzearekin batera.
E-fuelak garraioaren deskarbonizaziorako benetako eta hurbileko aukera dira, eta Euskadi mugikortasun iraunkorrago baterako trantsizioan lehen postuan jarriko dute.
